Angstcultuur in organisaties: iedereen heeft er wel over gehoord en steeds meer mensen krijgen er ook daadwerkelijk mee te maken. Vreemd genoeg lijkt alles daarmee gezegd, zo observeerde organisatieadviseur Peter Fijbes, terwijl een angstcultuur voor alle betrokkenen schadelijk is.

Hij schreef daarom voor Boom uitgevers Amsterdam het boek Angstcultuur. Het eerste boek in Nederland over wat angstcultuur is en wat we ertegen kunnen doen.

Hoe ontstaat een angstcultuur? Waar zijn mensen bang voor? Wordt de term soms niet ten onrechte gebezigd? En hoe stel je nu eigenlijk vast of er werkelijk sprake is van angstcultuur op het werk? En stel, het is zo ver gekomen, wat kun je er dan aan doen om de angst te bestrijden? Op die, én meer vragen geeft Fijbes antwoord in zijn boek.

Eerste boek over angstcultuur

Steeds vaker verschijnen er berichten in de media over bedrijven, zorginstellingen en overheden waar een angstcultuur zou heersen. Werknemers komen anoniem aan het woord, organisaties weigeren commentaar en journalisten gaan undercover om de misstanden aan de kaak te kunnen stellen. Het levert spannende journalistiek op maar de managementliteratuur lijkt te zwijgen. Een groot gemis, aldus Peter Fijbes. Vandaar dat hij besloot zelf een boek te schrijven over angstcultuur voor organisaties en bedrijven die ermee worstelen of het willen voorkomen.

Angstcultuur schadelijk op lange termijn

Angst is een zeer sterke emotie, die ons onbewust tot actie aanzet, en daardoor wordt het door sommigen gebruikt als ‘managementtool’. Hieraan is een perverse prikkel verbonden: uit onderzoek blijkt dat bange medewerkers harder werken en minder (openlijk) commentaar hebben op de leiding. Maar dit geldt alleen voor de korte termijn. Op lange termijn leiden angst en de bijbehorende stress tot een hoog ziekteverzuim, burn-out, personeelsverloop en meer fouten. Alle reden dus om het te voorkomen of er wat aan te doen!

Voorkomen en bestrijden

In zijn boek geeft Fijbes een heldere definitie van angstcultuur en omschrijft hij hoe die ontstaat en wat de gevolgen ervan zijn. Wanneer kun je bijvoorbeeld met recht spreken van een angstcultuur? Bang zijn om je baas ergens op aan te spreken betekent niet direct dat er sprake is van een angstcultuur. Het feit dat iedereen – van hoog tot laag – meedoet in een angstbewind maakt iets tot een cultuur. De volgende vraag is dan hoe een organisatie kan voorkomen dat er überhaupt een angstcultuur ontstaat. En welke interventies zijn mogelijk als het al zo ver is?

Quickscan angstcultuur

Op prettige, heldere wijze geeft Fijbes inzicht in dit lastige fenomeen. Daarnaast reikt hij de lezer praktische handvatten aan waarmee iedere manager en leidinggevende concreet iets kan doen om het ontstaan van zo’n cultuur te voorkomen of in te grijpen als angst de boventoon voert. Fijbes ontwikkelde hiervoor de unieke en bijzonder handige quickscan aan de hand waarvan je snel kunt beoordelen hoe jouw organisatie ervoor staat op het gebied van angst en vertrouwen.